IPO là gì? Điều kiện để doanh nghiệp tiến hành IPO

IPO là gì? Mọi người đều muốn tận dụng lợi thế của IPO vì đây là một cơ hội tuyệt vời để kiếm tiền. Tuy nhiên những điều kiện để tiến hành IPO là gì? Hãy cùng Fx.com.vn đi tìm hiểu thông qua bài viết hôm nay nhé!

IPO là gì?

IPO – Initial Public Offering được gọi là lần phát hành công khai đầu tiên ra thị trường. Thông qua các hoạt động IPO, các doanh nghiệp sẽ kêu gọi được nguồn vốn từ các trader thông qua hình thức phát hành cổ phiếu lần đầu.

IPO cho phép các tổ chức tiếp cận với nhiều loại vốn khác nhau từ các nhà đầu tư bên ngoài so với khả năng huy động vốn từ các chủ sở hữu lớn của công ty.

Doanh nghiệp IPO là gì?

Các công ty IPO là những doanh nghiệp muốn có được nguồn tài trợ đáng kể từ bên ngoài cho hoạt động của họ nhưng chưa niêm yết cổ phiếu của họ trên sàn giao dịch chứng khoán. Do các khoản đóng góp cổ phần từ công chúng được thực hiện trong đợt IPO, tổ chức này sẽ chính thức tham gia thị trường chứng khoán tập trung và trở thành một doanh nghiệp đại chúng.

Điểm nổi bật của thị trường IPO

Thị trường IPO là nơi cổ phiếu được giao dịch, mua và bán lần đầu tiên trên thị trường. Nhiều trader yêu thích thị trường IPO vì mong muốn sở hữu các cổ phiếu tốt. Bởi vì nó là một cổ phiếu mới nên giá cổ phiếu trong đợt chào bán ban đầu có thể thấp hơn giá trị nhu cầu. Rất nhiều trader có thể dễ dàng mua rất nhiều cổ phiếu trên thị trường IPO với giá thấp, giữ chúng trong một thời gian cho đến khi giá tăng và sau đó bán chúng để kiếm lời.

Ngoài ra, thông qua thị trường này, nhiều cá nhân có thể mua được một phần đáng kể vốn cổ phần của công ty và có cơ hội trở thành cổ đông của công ty. Họ có quyền thực hiện các đặc quyền nổi bật của cổ đông như biểu quyết, tham dự cuộc họp cổ đông thường niên và tác động đến phương hướng kinh doanh của công ty.

Luật Doanh nghiệp 2019 quy định hoạt động IPO được thực hiện bằng các hạng mục khác ngoài cổ phiếu và chứng quyền có thể bán trên thị trường này theo yêu cầu của tổ chức phát hành.

Xem thêm: https://fx.com.vn/long-short-la-gi/

Doanh nghiệp được và mất gì từ IPO?

Ưu điểm của IPO

Trước hết, các công ty sẽ dễ dàng tiếp cận một lượng lớn tiền mặt thông qua IPO từ phần lớn những người tham gia thị trường.

IPO giúp huy động một lượng tiền mặt đáng kể so với việc phát hành cổ phiếu riêng lẻ với một số ít chủ sở hữu tham gia. Do vốn này nằm trong phần vốn chủ sở hữu và không phát sinh nợ phải trả nên doanh nghiệp ít chịu áp lực tài chính từ việc thanh toán gốc và lãi. Hiện nay có một số sàn giao dịch với các quy tắc và điều kiện khác nhau. Nhiều hình thức huy động vốn hợp lý hơn để doanh nghiệp tiếp cận. Họ có thể quyết định giao dịch trên Upcom thay vì HOSE chẳng hạn nếu điều kiện ràng buộc “dễ thở” hơn.

Thứ hai, thông qua IPO doanh nghiệp có thể tăng cường các yêu cầu về minh bạch và quản trị doanh nghiệp.

Có rất nhiều quy định trong pháp luật hiện hành dành cho các tổ chức muốn tiến hành IPO. Một công ty đủ điều kiện để IPO sẽ chứng tỏ sức mạnh tài chính của mình.

Hơn nữa, sau khi IPO, các tổ chức trở thành doanh nghiệp phải công khai và buộc phải tuân theo các yêu cầu liên quan như tính minh bạch, tính chuyên nghiệp, trách nhiệm giải trình, báo cáo, trách nhiệm giải trình,… với cổ đông. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam và các cổ đông trên thị trường luôn quản lý, kiểm tra, giám sát chặt chẽ hoạt động của doanh nghiệp.

Thứ ba, khi tiến hành IPO, doanh nghiệp có cơ hội nâng cao giá trị tài sản của mình.

Các công ty IPO nhận được giá trị doanh nghiệp chủ yếu thông qua phản ánh thị trường chứng khoán (so với các doanh nghiệp thông thường, phần lớn được xác định bởi giá trị sổ sách). Nếu cổ phiếu phát hành thu hút một số lượng lớn các nhà đầu tư, thì vốn của tổ chức sẽ tăng lên nhanh chóng trong thời gian dài. Các tổ chức hoạt động tốt trong suốt cả năm và có danh tiếng tốt sẽ có cổ phiếu được định giá cao hơn giá trị sổ sách. Điều này làm cho cổ phiếu doanh nghiệp trở nên hấp dẫn hơn bao giờ hết.

Thứ tư, sử dụng IPO để nhanh chóng quảng bá thương hiệu ra thị trường.

Sau khi niêm yết trên sàn chứng khoán, tên tuổi của tổ chức được nhiều người/đơn vị/cơ quan biết đến, dẫn đến cơ hội đầu tư kinh doanh được cải thiện. Ngoài ra, nó còn giúp công ty khẳng định lại vị thế và nâng cao khả năng cạnh tranh với các đối thủ, đặc biệt là các tổ chức cùng ngành.

Thứ năm, sự tận tâm của nhân viên đối với công ty được củng cố sau đợt IPO.

Bởi vì bất kỳ nhân viên nào đóng góp cho công ty giờ đây đều có tùy chọn mua cổ phiếu với giá giảm (tùy thuộc vào chính sách của từng tổ chức). Những nhân viên đã trở thành cổ đông của công ty đều mong muốn công ty ngày càng phát triển nên họ càng gắn bó với công việc và công ty hơn.

Thứ sáu, quá trình IPO được coi là bước đệm quan trọng cho các hoạt động mua bán và sáp nhập doanh nghiệp nhỏ tiềm năng.

Một số hạn chế của hình thức IPO

IPO có thể cung cấp một số lợi ích cho tổ chức phát hành. Bên cạnh đó, vẫn còn những hạn chế trong quá trình thực hiện IPO, cụ thể:

• Yêu cầu về quy mô quản trị doanh nghiệp: Theo Luật Doanh nghiệp, công ty đại chúng phải có ít nhất 1/3 số thành viên độc lập mới được công bố thông tin của những người này ra công chúng. Ban kiểm soát và luật doanh nghiệp luôn có quyền kiểm soát đối với việc bầu, miễn nhiệm và thay thế thành viên. Doanh nghiệp chưa đại chúng có thể thực hiện theo giấy tờ nội bộ công ty, nhưng nếu đã IPO xong sẽ chịu sự quản lý chặt chẽ hơn theo nhiều quy định của pháp luật hiện hành.
• Các nghiệp vụ quan trọng như triệu tập và tiến hành đại hội cổ đông sẽ phải tuân theo các quy tắc và trình tự được ghi trong các giấy tờ pháp lý do yêu cầu cao về tính minh bạch. Như vậy có thể thấy, thị trường này không linh hoạt với tổ chức chưa đại chúng.
• Do chịu sự quản lý chặt chẽ của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nên tính chủ động trong hoạt động chứng khoán của công ty bị hạn chế. Ví dụ, nếu một công ty muốn mở rộng vốn điều lệ, ngoài quyết định của đại hội đồng cổ đông, công ty phải nộp đơn đăng ký chào bán cổ phiếu cho Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch.
• Tổ chức quản lý IPO phải công khai thông tin liên quan đến các báo cáo định kỳ. Một loạt các yêu cầu tài chính và phí bắt buộc, chẳng hạn như phí quản lý công ty đại chúng, phí quản lý, lưu ký chứng khoán,… cũng cần được thực thi và công bố chi tiết. Nếu IPO không được tổ chức thì doanh nghiệp sẽ không phải chịu các chi phí bổ sung này.
• Đối với các doanh nghiệp mới, quy mô nhỏ, IPO không phải là lựa chọn tốt nhất. Để được thị trường chứng khoán đón nhận và nhận ra lợi ích từ hoạt động này, doanh nghiệp phải có kế hoạch hợp lý, tầm nhìn dài hạn và tiềm năng phát triển cao.

Quy trình thực hiện IPO tại Việt Nam 

Luật Chứng khoán 2019 hiện siết chặt hơn các yêu cầu về việc thực hiện IPO nhằm loại trừ các doanh nghiệp nhỏ không đủ điều kiện tham gia. Ngoài ra, vấn đề về quy trình thực hiện IPO ngày càng chặt chẽ và phức tạp hơn.

Quy trình thực hiện IPO chính xác mà các doanh nghiệp vẫn đang thực hiện trên thị trường như sau:

• Đầu tiên, tổ chức phải tổng hợp phản hồi của cổ đông từ cuộc họp chung, cũng như chiến lược thực hiện IPO kỹ lưỡng. Trong đó phải liệt kê chính xác các nội dung gồm: mục tiêu huy động vốn, khối lượng vốn huy động cụ thể, số lượng và loại chứng khoán phát hành, đối tượng phân tán vốn huy động.
• Sau khi đạt được sự đồng thuận tại cuộc họp chung về mục tiêu và mối quan tâm của IPO, tổ chức thành lập Ban chuẩn bị. Sau đó, HĐQT lập hồ sơ xin cấp phép phát hành chứng khoán để gửi các cơ quan/đơn vị có liên quan đến nghiệp vụ IPO, lựa chọn tổ chức bảo lãnh phát hành theo nhu cầu và liên hệ với bên thứ ba để được tư vấn đầu tư. Tư vấn và kiểm toán xây dựng phương án phát hành sử dụng nguồn vốn IPO.
• Định giá cổ phiếu chính xác: Mệnh giá cổ phiếu theo luật định là 10.000 đồng, mặc dù giá thị trường có biến động. Để thực hiện việc định giá chứng khoán, Ban dự bị sẽ phối hợp với bên tư vấn và kiểm toán, cũng như tổ chức bảo lãnh phát hành. Đây là giai đoạn quan trọng vì nếu giá quá cao thì việc chào bán sẽ khó khăn; nếu giá quá thấp, tiền mặt huy động sẽ không đủ, gây tổn hại cho tổ chức.
• Tổ chức xác minh các tài khoản tài chính và lưu giữ hồ sơ chính xác. Việc xác nhận báo cáo được thực hiện bởi các tổ chức kiểm toán, mặc dù bản thân các công ty có thể kiểm toán nội bộ. Tất cả các giấy tờ và quy trình sẽ được nộp cho Ủy ban Chứng khoán sau khi chúng được hoàn thành.
• Sau khi nộp đơn, công ty chờ Ủy ban xem xét và xác nhận trước khi quyết định có phát hành chứng khoán hay không.
• Thông báo chào bán chứng khoán ra công chúng: Sau khi được ủy ban chấp thuận, doanh nghiệp phải thông báo cho giới truyền thông về thông báo, bao gồm bản cáo bạch chính thức, ngày phân phối và các thông tin liên quan khác
• Sau khi phát hành, cần có báo cáo về kết quả: Công ty sẽ đăng ký với ủy ban chứng khoán về việc lưu trữ, thanh toán và chuyển nhượng chứng khoán tại trung tâm lưu ký VSD, cũng như đăng ký vốn với cơ quan có thẩm quyền.

Hồ sơ đăng ký bao gồm tài liệu đăng ký chào bán lần đầu ra công chúng, bản cáo bạch, điều lệ công ty, quyết định chấp thuận của cổ đông, văn bản cam kết, cam kết bảo lãnh (nếu có), hợp đồng xác nhận đầu tư IPO cùng với các văn bản xác nhận của ngân hàng –  nơi mà doanh nghiệp mở tài khoản nhận tiền mua bán cổ phiếu.

Cần lưu ý rằng tại đại hội, ít nhất 15% số cổ phần có quyền biểu quyết phải được bán cho 100 nhà đầu tư không phải là cổ đông lớn. Nếu có hành vi vi phạm pháp luật, người phát hành có đủ hành động dân sự để không phải thi hành án hoặc thời hạn trừng phạt.

Cổ phiếu IPO được chào bán như thế nào?

Hiện nay có một số kỹ thuật cung cấp cổ phiếu IPO ra thị trường, bao gồm:

• Thực hiện chào bán dưới hình thức cam kết đảm bảo.
• Đấu thầu kiểu Hà Lan – là hình thức đấu giá giảm trong đó ai quyết định trước sẽ có quyền mua cổ phiếu đó và họ sẽ đợi cho đến khi đạt được mức giá được chấp thuận trước khi thực hiện quyền mua.
• Có thể mua trên các thị trường trong nước như HOSE, Upcom,… hoặc các thị trường nước ngoài nổi bật như XM, IC Markets,…
• Chào bán qua Internet và truyền hình.
• Cung cấp dịch vụ với mức trách nhiệm cao nhất.
• Chào bán theo hình thức doanh nghiệp tự phát hành.
• Mua với số lượng lớn và bán lại.
• Đấu giá thường được tổ chức tại tổ chức phát hành, một thực thể trung gian như công ty chứng khoán hoặc trung tâm giao dịch/sàn giao dịch.

Kết luận

Hy vọng thông qua bài viết trên của FX Việt bạn đã biết được IPO là gì cũng như quyết định có nên gọi vốn theo IPO hay không? Hãy truy cập website của chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích khác nhé!